Wat kost een virus? Hoe lang blijft de collectieve dwaling duren?___
De weinige manieren om uit het doodlopende coronastraatje van torenhoge schuldniveaus, negatieve rente, onopgeloste beloften en grote tekorten te raken.
Waarom moeten we altijd denken aan Oliver Hardy als we centrale bankiers hoor? Voor de jonge generatie: Oliver was de ‘dikke’ in de komische zwart-witfilms van lang geleden die we ‘de dikke en de dunne’ titelden. Geen van de centrale bankiers lijkt ook maar in de verte op het olijke duo, noch is het toneel dat ze tonen een reden om ons op de billen te kletsen. Maar ik moet altijd denken aan de quote van Oliver: ‘Well, here's another nice mess you've gotten me into!’ Die uitspraak geeft een perfect beeld van waar we staan na al de spectaculaire acties van de jongste maanden: a fine mess.
De dagelijkse ruis en praatjes mogen ons niet afleiden van de grote lijnen. Een negatieve rente is even uitzonderlijk als de extreme temperaturen die we nu op aarde meten. De huidige schuldniveaus hebben we in het verleden alleen na oorlogsperiodes opgetekend. Het overheidsbeslag loopt daarmee parallel. En dan komt er nog een vergrijzingsgolf op ons af, waarvoor geen geld is weggezet. Het probleem is even extreem als het klimaatprobleem, en tot nu toe werd dezelfde strategie gehanteerd: het probleem voor zich uit duwen, ‘kicking the can down the road’. Welnu, die weg loopt stilaan ten einde, het eindspel nadert.
Als de centrale bankiers publiekelijk de vraag krijgen hoe ze uit die doodlopende straat denken te kunnen draaien, wordt ze met gemompel beantwoord. Binnenskamers wordt die vraag ook gesteld, en dan kijkt iedereen naar het plafond of geloven ze dat het probleem zich vanzelf zal oplossen. De zelfverzekerdheid waarmee Christine Lagarde, Jerome Powell en anderen hun show blijven opvoeren verbergt een enorme leegte over de plannen om ‘te normaliseren’. Men is er in de periode na 2008 nooit in geslaagd die beloofde normalisatie te starten. Elk excuus was goed om het uit te stellen, en Covid-19 is natuurlijk de moeder van alle excuses!
Beproefd
Er zijn echter niet zoveel manieren om uit deze enorme problemen (schuld, negatieve rente, onopgeloste beloften, grote tekorten) te raken. Er zijn drie beproefde mogelijkheden.
Confiscatie: kort samengevat, de overheid neemt activa in beslag om de putten te vullen.
Inflatie: geld wordt ontwaard om de schulden te laten wegsmelten.
Default: de overheid zegt dat ze de beloftes niet meer zal nakomen, en betaalt bijvoorbeeld de schuld niet meer terug.
Uiteraard zal een beetje overheid die strategieën een wervende naam geven. Zeg niet confiscatie, maar solidariteitsbijdrage of coronabelasting. Ik wil niemand ideeën geven natuurlijk. Je zegt niet dat je de schulden niet meer zal terugbetalen, maar je verlengt de looptijden. Naar de oneindigheid bijvoorbeeld. Opnieuw, ik wil niemand op slechte gedachten brengen. Reken ook op de onkunde van de bevolking om bijvoorbeeld de vernietigende en destabiliserende kracht van inflatie ten volle te begrijpen.
Voor de eeuwigheid
De centrale banken kennen die drie strategieën uiteraard ook, maar ze zullen er niet zo duidelijk over zijn. Ze trachten die ook al toe te passen. De negatieve rente die nu al een tijdje wordt opgelegd is in feite een vorm van confiscatie. Het drukken van massale hoeveelheden geld gebeurt met de uitdrukkelijke hoop om inflatie te creëren. Helaas, onhandig en verkeerd uitgevoerd krijg je massale ‘asset-inflatie’, ook wel bekend als zeepbellen. En uiteraard denkt men al aan default: de honderden miljarden euro’s aan Spaanse, Italiaanse en ja, zelfs Belgische overheidsschulden zullen voor de eeuwigheid in de boeken van de centrale bank blijven staan. Het eindspel is al ingezet dus.
Het lijkt allemaal pijnloos te gebeuren, maar vergis u niet. Ooit spraken we af om de overheidsschuld te beperken tot maximaal 60 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Nu zal de Europese Centrale Bank binnenkort alleen al 60 procent van het eurozone-bbp op haar balans hebben staan. Dat doe je niet zonder gevolgen. Beleggers met een goede kennis van de geschiedenis zijn al enkele jaren bezig zich te trachten te beschermen tegen de gevolgen van de drievoudige strategie. Ze kopen goud, vastgoed, (tech)aandelen of andere activa waar centrale banken en overheden minder vat op hebben. Overheden proberen dat dan weer te voorkomen. Ze verplichten pensioenfondsen, verzekeraars en fondsen overheidspapier te kopen ‘omdat het absolute veiligheid’ biedt. Theoretisch dan wel.
Het eindspel is ingezet, de drie strategieën worden tegelijkertijd op een slinkse en soms minder slinkse manier al uitgevoerd. Een goede manier om je problemen te verbergen, is te doen alsof je nog grotere problemen kan oplossen. Dat is een vierde strategie. Daarom belooft Christine Lagarde nu dat de ECB de klimaatproblemen kan en zal oplossen. ‘Smoke and mirrors’. Het is allemaal theater, en u bent degene die de show zult betalen. En blijven lachen!
___
Bron: Noelsspeak en Econopolis-stichter Geert Noels.