In een tweet van zaterdagnacht 12 juni beweerde het TER-ZAKE-anker Kathleen Cools dat ze “zoveel slecht coronanieuws moesten brengen, meer dan een jaar lang”. Let op het werkwoord “moesten”. Hoezo dan? Wie heeft de VRT verplicht om slecht nieuws te brengen?
Nochtans waren er aan deze epidemie een heel aantal lichtpunten die een heel ander beeld konden geven. Zo is er sedert begin januari 2021 geen oversterfte. De epidemische drempel werd niet gehaald. Uiteindelijk bleek de dodelijkheid van Covid een stuk lager uit te vallen dan verwacht. In landen waar er geen strenge lockdowns waren, werden de superrampen die werden voorspeld nergens gehaald. Covid blijk 20 keer minder doden op te leveren dan de Spaanse griep zou hebben gedaan. Deze Spaanse griep zorgde ook bij jonge mensen voor veel doden. Covid was minder moeilijk te bestrijden omdat de categorieën risicopatiënten veel beperkter waren. Maar daarvan werd nauwelijks gebruik gemaakt.
De voorbije jaren hebben we de kwaliteit van de journalistiek sterk achteruit zien gaan. Elkaar afschrijven, bronnen niet controleren, tot en met spectaculaire verhalen en titels maken die niets meer met de werkelijkheid te maken hebben. Een goed voorbeeld daarvan is het toenmalig schandaal rond Francine De Tandt. Deze voorzitter van de ondernemingsrechtbank zou zijn omgekocht door een advocaat, om een industrieel af te persen. Vooral in de linkse pers werd dit verhaal met veel stelligheid gebracht. Yves Desmet sprak schandaal in zijn editoriaal. Alsof er geen twijfel was. Het gerecht heeft er zowat 10 jaar over gedaan om uiteindelijk vast te stellen dat er van omkoping geen sprake was.
Maar denkt u dat Yves Desmet dan zijn excuses heeft aangeboden? Dat hij een editoriaal heeft geschreven om zijn affirmaties van destijds recht te zetten? Om zijn fout en voortvarendheid toe te geven? Niets daarvan. Ergens een klein verlopen artikeltje, en dat was het. Het gros van de lezers blijft dus met het gegeven in het hoofd zitten dat Mevr. De Tandt was omgekocht.
Deze neergang gaat gepaard met diverse factoren. Er is de druk op de journalisten om meer te produceren voor minder geld. Elkaar afschrijven is dan de boodschap. Er is de groeiende complexiteit van de wereld. De globalisering en de brij aan informatie die we te verwerken krijgen. Maar ook de druk van het politiek correct denken. Een denken dat zich vormt rond een verdedigbaar hoger doel. De uniek geachte methode om dat doel te bereiken gaat een eigen leven leiden. Een doel-middelverdraaiing zoals filosoof Rudolf Boehm dat ooit zo goed beschreef. Iedereen die iets denkt of zegt dat tegen de perceptie rond de unieke methode ingaat, wordt ervan verdacht een tegenstander te zijn van het hoger doel. Alsof er maar één weg is naar Rome.
En toen kwam de corona-crisis. Met de uniek geachte methode om deze crisis te bestrijden. Een methode die zelfs de “consensus” in de wetenschap werd genoemd. Terwijl de bron van de methode, de gemengde commissie van de WHO in China, schreef dat dit een nooit eerder op zo’n schaal toegepaste methode was. Tezelfdertijd schreef deze commissie dat de hele wereld moest opgevoed worden om deze methode in te slikken en zo de kans op een goed resultaat te verzekeren. Als iedereen zich achter de methode schaarde, en niemand werkte tegen, dan moest het wel lukken. Geen voorbehoud dus, ondanks de vaststelling dat dit een experiment was.
Onder invloed van de richtlijnen van de WHO over het omgaan met de media, gesteund door de UNO en door tal van hun lidstaten, is er een beweging ontstaan waarbij de pers zich verplicht voelde een kant te kiezen. Zoals de hoofdredacteur van de Volkskrant dat onomwonden verklaarde. Alles wat strookte met de perceptie van de unieke methode werd ondersteund en al de rest verketterd en in een hoek gediaboliseerd.
Dit mediaoffensief heeft in het begin 2 slachtoffers gemaakt. Een schare tot dan toe zeer gereputeerde wetenschappers die de maatregelen in vraag stelden, werden verketterd als kwakzalvers. Professoren met een reputatie om van omver te vallen zagen hun artikels gewoon geweigerd. Onder hen Professor Michael Levitt, een nobelprijswinnaar zelfs. De tweede groep waren de burgerinitiatieven die ontstaan zijn om te protesteren tegen de maatregelen.
Het is eigen aan dergelijke burgerinitiatieven in een totaal nieuwe crisis, dat zij om heel wat diverse redenen en met verschillende achterliggende gedachten de problematiek te lijf gaan. Dat heeft de voorstanders van het eenheidsdenken de opportuniteit geboden om de meest kwetsbare argumenten uit te vergoten. Alle tegenstanders van de maatregelen werden vereenzelvigd met zwakkere of betwijfelbare argumenten. Iedereen in één zak. Ook zij die eigenlijk een heel ander gedacht hebben. Professoren die vanuit een strikt wetenschappelijke benadering de problematiek bekeken, werden complotdenken verweten. Of zelfs het ontkennen van het virus. Velen onder hen voelden zich verplicht om bij het begin van een uiteenzetting te affirmeren dat ze niet tegen vaccins in het algemeen waren, niet geloven in complotten en het bestaan van het virus niet ontkennen.
Door alle tegenstanders van de maatregelen op één hoop te gooien heeft men de polarisatie tussen de mensen gecreëerd. Een perfecte strategie uitgaand van de Chinese opvoeding van de bevolking. Er zijn de goede en de slechte. En de slechte zijn allemaal des duivels. Uit te roeien, op te sluiten, in opvoedingskampen onder te brengen … De mensen van Viruswaanzin krijgen op sociale media dikwijls de reactie dat ze zouden moeten opgesloten worden in de gevangenis.
Daarmee is de kans om een stem te geven aan een redelijke oppositie zwaar gehypothekeerd. De VRT heeft het zelfs gepresteerd om openlijk naar buiten te brengen dat aan deze tegenstemmen geen platform mag worden gegeven. Waarbij ook weer iedereen op één hoop werd gegooid: anti-vaxers, complotdenkers, virusontkenners … De beledigingen waren niet uit de lucht. Als er dan toch een debat kwam, dan werd dat met zelfs een pakje leugens van Prof. Van Damme, zo in scène gezet dat de tegenstanders belachelijk werden gemaakt.
De media is de strategie van “opvoeding” van de WHO en een deel van de epidemiologen gevolgd. In een Chinees communisme is dat perfect mogelijk. Maar in een democratie werkt zoiets totaal ontwrichtend. Er ontstaat een gigantische frustratie bij mensen die tegen de maatregelen zijn, en die zich niet vertegenwoordigd zien. Zij horen constant stemmen die zeggen hoe idioot hun gedachten wel zijn.
Nog erger wordt het wanneer meer en meer mensen de negatieve gevolgen van de maatregelen ondergaan. Economisch en financieel, maar ook fysiek. Collaterale doden. Collaterale fysieke gevolgen. De mensen ondergaan, en worden dan idioten genoemd als ze daarover klagen en de maatregelen aanvechten.
Het gevolg daarvan is dat er een wantrouwen ontstaat tegenover de pers en tegenover de overheid. Een terecht wantrouwen omdat de zienswijze van meer en meer mensen niet benoemd mag worden. Zoals dat in het politiek correct denken op diverse vlakken al tot polarisatie en ontwrichting heeft geleid.
In een democratie waar mensenrechten gelden is het de essentiële taak van de media als vierde macht het pluralisme te verzekeren. Het geven van een stem aan de oppositie of aan tegenstanders van wat de overheid doet.
De gedachte daarbij dat de coronacrisis alleen mag worden besproken door virologen, is totaal verwerpelijk. Deze gedachte sluit aan bij de visie dat de bestrijding van covid-19 moet worden beslist door virologen en door niemand anders. Mijnheer doktoor zegt wat we moeten doen, en wij slikken.
De covid-maatregelen hebben een zeer verregaande impact op ons leven. Wij, de patiënten, hebben daarover ook iets te zeggen. Als morgen mijnheer doktoor vindt dat we moeten stoppen met werken en reizen voor onze gezondheid, dan hebben we het zelfbeschikkingsrecht om daarvoor al dan niet te kiezen.
Uiteindelijk zijn het trouwens de politici die de beslissingen nemen, en niet de virologen. Dus waarom zou het debat moeten beperkt worden tot de virologen? Slechts één keer durfde de VRT het aan het virologenmonopolie van het debat te doorbreken en Marc Van Ranst tegenover Jean Marie Dedecker te zetten. We hebben gezien wat dat opleverde. Niet voor herhaling vatbaar blijkbaar, bij de VRT. Zoals ook blijkt uit de geschriften van de ombudsman, wil de VRT veeleer een eigen visie brengen, dan het pluralisme te dienen.
De maatschappelijke impact van deze manier van werken is bijzonder groot. Door geen ernstige vragen te stellen of te laten stellen aan virologen en beleidsmakers, hebben de media een behoorlijke verantwoordelijkheid in de indoctrinatie en eenzijdige beeldvorming. Door tegenstanders van de maatregelen te beledigen en te diaboliseren en geen redelijke oppositie toe te laten, dragen VTM en VRT bij tot een gevaarlijke polarisatie tussen de mensen. Door geen stem te geven aan de tegenstanders van de maatregelen zorgen de journalisten voor een pak frustratie bij mensen die zich ook verworpen voelen.
Wat daarvan allemaal het gevolg zal zijn, is nog zeer moeilijk in te schatten. Er werd en wordt een gevaarlijk spel gespeeld. Dat journalisten zo zwaar van hun essentiële taak afwijken, als behoeders van het pluralisme en als vierde macht, verdient een paar ezelsoren.
Zoals vroeger in de klas voor wie zijn huiswerk niet maakte.
- Michael Verstraeten -