Het was een fantastische betoging. Minstens 35.000 mensen, en wellicht een pak meer. Heel veel vredevolle mensen, die samen elkaar gevonden hebben om te protesteren tegen het coronabeleid. Vanuit diverse visies achter één constante: dit beleid is verkeerd en nefast. Toen ik anderhalf jaar geleden begon met deze beweging, in april al van 2020, samen met Jeff Hoeyberghs, werden we “idioten” genoemd. “Intellectueel armoedig”. “Gepatenteerde onnozelaars” en “onverbeterlijke betweters”. Nu stonden we daar plots met tienduizenden mensen achter diezelfde visie. Van 2 naar 35.000 op straat en meer. Indrukwekkend.
Niemand had dat kunnen denken. De dichte organisatoren niet, en ook de politie niet. Iedereen had afgaand op de voorbije betogingen gehoopt om wat meer te hebben dan de 3 à 4.000 betogers. In een natte droom dachten sommigen dat er zelfs 10.000 zou kunnen worden gehaald. Maar dit was een overrompeling. De betoging eindigde aan het Schumanplein waar er een podium was opgesteld. Een podiumke eigenlijk. Een goede medewerker had het mij nog gevraagd of het ging volstaan, zijn aanhangwagen als podium. En ik dacht: “Welaan, het zal wel loslopen, als we maar een paar betere boxen hebben.” Stel u voor dat we met die ene versterker die in Antwerpen al te klein was, 35.000 tot misschien wel 50.000 mensen gingen moeten aanspreken. Maar het liep dus niet los.
De Wetstraat tussen het Schumanplein en het Jubelpark is een mooi stukje brede straat. Inderdaad genoeg voor 3 à 4.000 betogers gezellig bij elkaar. Maar in de verste verte niet voor 10 à 15 keer zoveel mensen. Aan het einde van de Wetstraat ter hoogte van Schuman, was de straat afgezet met prikkeldraad om te vermijden dat er mensen naar de gebouwen van de Europese Commisie zouden afzakken. Ook wel logisch in het kader van de veiligheid. Achteraf gezien hadden we met zo’n menigte het jubelpark in gemoeten. Met een zeer groot podium en een grote geluidsversterking.
Deze betoging heeft alvast aangetoond dat de peilingen van Van Damme er helemaal naast zitten. De main stream media hebben geen vat meer op een belangrijk deel van de opinie. Het is dus inderdaad mogelijk om van onderuit een beweging te maken. De polarisatie is nog nooit zo groot geweest. De fans van de maatregelen zijn echt verrast door zoveel volk. Het praatje dat we allemaal idioten zijn gaat nog moeilijk op. Het is niet zo evident om te zeggen dat 35.000 mensen in het zothuis horen of moordenaars zijn. De boodschap is dus echt wel overgekomen.
Spijtig dan dat deze boodschap werd doorkruist door het geweld dat is losgebarsten. Het staat vast dat er groepen waren in de betoging die niets te maken hadden met de boodschap die moest worden gebracht. Al van bij het begin liepen er vaak donker geklede mannetjes mee – ook vooraan in de betoging – die bijzonder opgefokt waren. Veel onder hen met een donker mondmasker op. Wat op zich al atypisch is voor een betoging tegen de maatregelen. Ikzelf liep geregeld tussen hen omdat ik niet bepaald het angstige type ben. Hun voetbalslogans vlogen mij om de oren. De “boeren” waren weer “hoeren”, en ander fraais. Achteraf hoorde ik dat er een delegatie van die jonge kerels uit het Antwerpen was meegereisd op de trein, en dat ze “jaloers” waren op wat die “supporters” van Feyernoord in Rotterdam hadden gedaan. Een van dit gasten vond het nodig om middenin de betoging een bijzonder hoge karatetrap te geven in de richting van de auto van de organisatie die vooraan reed. Echt geen voorstanders van de boodschap, duidelijk. De betoging werd ook her en der aangevuld, ook in een later stadium, met Brusselse bendes die tot na de betoging werden achtervolgd door de politiediensten richting Molenbeek.
Aan de twee zijkanten van het podium ter hoogte van het Schumanplein stonden groepen hooligans. Een paar onder hen zijn voorwerpen naar de politie beginnen te gooien. Ikzelf en Ezra hebben geprobeerd om hen weg te doen gaan. Ezra Armakye van de organisatie was trouwens behoorlijk kwaad, en gelijk had hij. Ze hebben zich dan wat teruggetrokken, maar toen Ezra terug naar het podium moest om de volgende spreker aan te kondigen, zijn ze terug beginnen gooien en de politie uitdagen. Ik heb er een drietal vastgenomen en geprobeerd hen terug te drijven. Ik heb ook met hen gesproken om hen te overhalen dit niet te doen. Ze keken mij met grote ongelovige ogen aan. Stoned en stinkend naar drank. Een groot deel onder hen gekleed in Adidas en Nikes, met versmalde broekspijpen. Vaak pezig, en duidelijk getraind in gevechtssporten. Ik heb zelf nog gevechtssporten gedaan en zoiets zie je aan hun bewegingen. Omdat ik voelde dat de situatie kon escaleren en ik daar was met een medewerker van Viruswaanzin die al wat van leeftijd was, ben ik met hem weggegaan. Wat daarna gebeurde kan je min of meer zien op het filmpje dat Ezra op mijn Facebookpagina heeft gezet. Ikzelf kan daar nu geen commentaar op geven, want Facebook heeft mij geschorst omdat ik een artikel van Sciensano heb gedeeld (!!!) Met als gevolg dat er tal van reacties op dat bericht komen die nog meer polariserend zijn en de zaak opjutten. Dat is natuurlijk bijzonder spijtig.
Ik versta dat mensen de overheid totaal niet meer vertrouwen. Ik ben ook mijn vertrouwen grotendeels kwijt. De regering heeft goed haar best gedaan om dat te realiseren, in samenwerking met de virologen die zich totaal geen rekenschap geven van wat ze hebben aangericht met de mensen. Dat wantrouwen mag echter niet leiden tot blindheid voor wat er is gebeurd. Op de beelden op mijn Facebookpagina is te zien hoe in de linkerhoek (met het gezicht naar het podium) rond seconde 27 een tamelijk groot voorwerp door de lucht werd gegooid in de richting van de politiecombi. Kort daarna zijn er schermutselingen en wordt het waterkanon in gezet. Precies in die hoek waar ik geprobeerd had om de hooligans tot betere gedachten te brengen. Ik kan echt wel begrijpen dat politiemensen optreden. Je kan niet voorzien wat er precies door zo’n kerels wordt gegooid. Als ze een brandbom of iets dergelijks over zich krijgen zijn die politiemensen levenslang verbrand of erger. Dus treden zij op.
Dat komt dat op de vredelievende betogers als heel agressief over. Ik heb later trouwens ook voor het eerst traangas in mijn neus gehad, en dat is allesbehalve een pretje. De voorbije uren werden nog andere filmpjes gedeeld waarop agenten in burger te zien zijn die zich anoniem onder de betogers hebben gemengd. Vaak ook met donkere kleding; meestal wel duidelijk te onderscheiden van de Adidas-Nike “uniformpjes” van de hooligans. De mensen die op de betoging liepen zijn dat uiteraard niet gewoon, en schrikken ervan dat er politiemensen onder de betogers gemengd zijn. Dat is nochtans echt wel nodig, en noodzakelijk. Misschien hadden ze zelfs al vroeger een paar van die heethoofden moeten uit de betoging halen. Maar op dat ogenblik waren er nog geen incidenten. Het is dus moeilijk om iemand uit een betoging te halen als er geen echte incidenten zijn. Behalve een paar karatetrappen en te veel voetzoekers. Veel politiemensen denken dan: “Och tot daar”. Precies omdat ze niet willen provoceren en willen vermijden dat het uit de hand loopt. Het is dus niet zo dat omdat er politie in burger onder de betogers zitten, dat die politie in burger daarom meedoet met de relschoppers en zelf de politie aanvalt om rellen uit te lokken.
De neiging bestaat bij nogal wat mensen om te denken dat als zij daar meelopen met die donkere maskers aan, het hun intentie is om geweld uit te lokken. We hebben natuurlijk allemaal de beelden gezien uit Nederland die in die richting wezen. Maar het is niet omdat er in Nederland zulke praktijken worden gebruikt, dat dat in België ook het geval is. Intussen heb ik al heel wat filmpjes en foto’s gezien waarbij politiemensen in burger worden getoond van op onze betoging. Donker gekleed. Vervolgens worden er relschoppers getoond die ook donker zijn gekleed. Daaruit afleiden dat de politiemensen ook rellen hebben geschopt is echter een brug te ver. We moeten proberen echt wel te zien wat we zien, en daar geen fantasieën bij te maken en die voor werkelijkheid aan te nemen.
Een problematische situatie is dat omdat de betoging aan het Schumanplein stopte, de hele betoging plots stilviel. Over de hele behoorlijke grote lengte van 2 kilometer of meer. Mensen wisten niet wat er gebeurde. De politie probeerde de betoging hier en daar af te leiden. Mensen dachten dat zij tot bij het podium zouden geraken, maar dat was totaal uitgesloten. Er kwamen relschoppers in actie. Vredelievende betogers zagen zich plots bekogeld met water, peperspray en traangas. Uiteraard zijn die mensen geschandaliseerd. Dat leidde tot bijzonder negatieve gevoelens. Niet iedereen ziet wat relschoppers doen, maar de reactie van de politie met het waterkanon en het traangas zijn wel erg zichtbaar. De neiging ontstaat te denken dat er aan die interventie niets is vooraf gegaan en dat de politie zomaar is beginnen actie ondernemen. Dat is menselijk. Het inzetten van het waterkanon en traangas is inderdaad niets ontziend. Andere middelen die meer gericht zijn zouden beter zijn. Op vandaag zijn die niet voor handen. We moeten nadenken samen met de politie hoe dat in de toekomst misschien beter kan. In elk geval vrezen we dat er nogal wat bias zit op wat mensen ervaren hebben. Vooral ook omdat het niet zo gemakkelijk te zien is welke acties er zijn vanuit groepjes hooligans naar de politie toe, en wat juist voorafgaat aan de politieactie.
Hoe gaan we hier nu mee om? Enkele principes eerst.
1. Wie naar zo’n betoging komt heeft het recht om op een vredevolle manier te betogen, zonder te moeten schrik hebben van pepperspray, traangas en waterkanonnen. Zonder te moeten schrik hebben van voetzoekers en vuurwerk. De organisatie zowel als de politie moeten er alles aan doen om dat te voorkomen. Kinderen en ouderlingen, of mensen met een zwakke gezondheid, moeten evengoed kunnen meelopen in de betoging. De hooligans die de politie hebben aangevallen mogen eens nadenken wie ze nu het meest pijn hebben gedaan: de politie of de betogers.
2. Er bestaat zoiets als een vermoeden van onschuld. Dat is zelfs een mensenrecht. Ook de politie geniet van dat vermoeden van onschuld. Viruswaanzin heeft met de politie altijd zeer goed samengewerkt. Wij hebben nooit voor deze betoging ervaren dat er kwade wil is bij de politie. Integendeel zijn de politiemensen eerder welwillend voor ons geweest. Dat neemt niet weg dat er soms politiegeweld bestaat en dat daartegen opgetreden moet worden. Geregeld al gezien na bijna 30 jaar balie. We hebben het al geregeld meegemaakt dat als er politiegeweld aan het licht komt, de politie de eerste is om keihard daartegen op te treden. Dat bestaat dus ook. Omgekeerd, de politie meteen verdenken van het zelf veroorzaken van de rellen, is echt wel niet correct en niet fijn voor de politiemensen zelf. Ze zijn dan dikwijls coulant voor ons, en dat worden ze weggezet als “romeo’s” die zelf de boel uitlokken. Daarvan onterecht beschuldigd worden is niet ok.
3. Hooligans en bendes die dit op hun kerfstok hebben, de samenleving nog meer ondermijnen en polariseren dan ze al gepolariseerd is, ervoor zorgen dat vredelievende betogers met een nat pak, vol traangas naar huis gaan en de speeches verhinderen, verdienen hard te worden aangepakt. Zowel de politiek, als wij en de organisatoren behoren die mensen voor hun verantwoordelijkheid te plaatsen.
4. We leven in een rare wereld, en het is dus niet uitgesloten dat er overheidsdiensten zijn die maar al te graag zo’n betoging in de soep draaien. In deze wereld is niets uitgesloten. Maar moeten we daar dan meteen in geloven en daar trammelant over maken? Neen. De juiste manier om daarmee om te gaan is rustig blijven, de zaken bekijken die we hebben en geen zware verklaringen afleggen dan voor we een duidelijk bewijs hebben. Een “smoking gun”.
5. Mensen van iets beschuldigen vereist inderdaad minstens een begin van bewijs. Een foto, een filmpje, waarop echt iets te zien is dat niet anders kan worden geïnterpreteerd.
6. Trammelant maken waar dan achteraf blijkt dat er niets aan de hand is, of niets kan worden bewezen, werkt erg in het nadeel van onze beweging. We maken daardoor vijanden in de plaats van vrienden. Onze geloofwaardigheid gaat eraan. We worden kwetsbaar voor kritiek.
Dus dit is hoe wij het doen.
1. We gaan ervan uit dat de politie te goeder trouw is. Vermoeden van onschuld en op basis van de eigen ervaring bij de vorige betogingen.
2. Er is al een klacht van de organisatie bij het comité P om het optreden van de politie te onderzoeken. Dat is perfect ok.
3. We kijken goed naar de filmpjes en foto’s of ze echt een smoking gun zijn. Zijn ze dat niet, dan heeft het ook geen zin om ze te delen met daarbij de bewering dat ze het wel zijn. Dat ondergraaft de geloofwaardigheid van onze beweging. ijk dus a.u.b. grondig en met enige afstand naar wat je ziet.
4. Als er mensen zijn die een nuttige foto of film hebben, ook waarop hooligans duidelijk herkenbaar te zien zijn of van politiegeweld, dan gaan we daar grondig naar kijken en dit doorgeven aan de juiste dienst.
5. We willen graag samen met de politie ervoor zorgen dat we in de toekomst een betoging kunnen organiseren die niet meer verstoord wordt op deze harde manier. Dit is niet waarvoor wij staan. De volgende keer moeten we beter voorbereid zijn zodat iedereen met een gerust gemoed kan komen betogen.
Waar we echt niets aan hebben zijn foto’s met agenten in burger, met wapenstokken, foto’s van even donker geklede hooligans, filmpjes met vredelievende betogers die staan te luisteren naar toespraken, terwijl je niet kan zien wat er gebeurt. Een filmpje van een politieman die rond een beschadigde politiecamionette loopt, en dan met andere politiemensen in groep weggaat, waarbij een mannenstem in het Frans concludeert dat hij die camionette zelf heeft stuk geklopt. Filmpjes waarop te zien is dat iemand gooit met een groter voorwerp, met dan de commentaar dat dit het nodeloos politiegeweld aantoont…
Ofwel tonen de foto’s en de filmpjes dat er echt iets aan de hand is, ofwel doen ze dat niet. In het laatste geval is het bijzonder onverstandig om zo’n items te delen en mensen aan te zetten te geloven dat ze aantonen hoe slecht de politie wel is. We leven in een situatie waarin de virologen en de politici ons van alles doen geloven. Laat ons nu van onze zijde niet hetzelfde doen. Laat ons objectief blijven.
Tot zolang we geen duidelijke, niet anders te interpreteren filmpjes, foto’s of andere bewijzen hebben, gaan we ervan uit dat de politie deze rellen net zo erg vond als wijzelf.
Intussen raakt door al dat gepolariseer op sociale media en de geuite beschuldigingen, de boodschap volledig ondergesneeuwd. Stop dus a.u.b. met zo’n strategie. Zorg dat als we iets te zeggen hebben, dat behoorlijk is onderbouwd. Doen we dat niet, dan snijden we in ons eigen vel.