Vandaag, 25 augustus 2022, zal de geschiedenis ingaan als de meest memorabele dag in de geschiedenis van Viruswaanzin. Wat we altijd hebben gezegd, van bij het begin, over de aanpak van de coronacrisis, werd vandaag bevestigd. Nog niet voor België, maar wel voor Groot Brittanië. Maar je kan er donder op zeggen dat het in België niet anders is gegaan. De mechanismen zowel als de uitkomst waren identiek in beide landen.
Rishi Sunak is één van de twee laatst overgebleven kandidaten om de Britse premier Johnson op te volgen. Hij was minister van financiën in de regering Johnson en heeft in die hoedanigheid het hele covidtraject in de regering meegemaakt. Hij was zelf betrokken bij het klein groepje politici dat binnen de Britse regering de coronapolitiek beslistte. Op 25 augustus verscheen een artikel in The Spectator met de weergaven van een interview met Sunak. We vatten de meest opvallende statements van Sunak samen.
- Lockdown was een gok.
- We wisten dat lockdowns meer kwaad dan goed zouden doen.
- Het rapport van Neil Ferguson met zijn wiskundige modellen heeft de politici overtuigd.
- Ferguson beweerde dat er met lockdowns 20.000 mensen zouden sterven en zonder lockdowns 500.000 in de UK.
- Ferguson benadrukte dat hij geen rekening had gehouden met de sociale en economische kost van de lokckdowns, die hoog zouden zijn.
- De balans kosten-baten werd nooit gemaakt.
- Er heerste een spontane omerta: niemand praatte over de negatieve effecten.
- Over gemiste afspraken in de hospitalen en de zorg werd niet gepraat.
- Er werd bewust angst verspreid met angstboodschappen.
- De staatsexperts kregen de facto beslissingsmacht omdat de politici zeiden de wetenschap te volgen.
- Er was geen tegenspraak of tegengewicht van die experten, geen vragen werden gesteld.
- Afwijkende stemmen binnen de expertengroep, werden gewoon weggelaten.
- De politici kregen van de experten gruwelijke scenario’s te zien maar er werd hen niet uitgelegd hoe die waren berekend. Ze kregen half uitgewerkte grafieken zonder uitleg.
- Het publiek werd doodsbang gemaakt, terwijl aan het publiek de negatieve gevolgen van lockdowns werden verborgen gehouden: daarom stond de publieke opinie achter de lockdowns.
De kentering kwam er toen Sunak de staatsexperten van Sage niet meer vertrouwde en informatie inwon bij de professoren van Stanford. Bij die universiteit zitten o.a. Ioannidis en Bhattacharya, twee van de meest notoire tegenstanders van de maatregelen. Toen de staatsexperten alweer 6.000 doden per dag voorspelden met Omikron, volgde de regering op basis van het advies van Stanford, de staatsexperten niet. Tot hun groot geluk want er vielen helemaal geen 6.000 doden per dag. De modellen van Sage zaten er totaal naast.
U herinnert zich misschien dat wij toen zeiden dat ze bij Sage er helemaal naast sloegen met hun 6.000 doden per dag. Dat is in de weken daarna ook gebleken.
Het is nuttig de getuigenis van Sunak te leggen naast de argumentatie die we destijds voor de rechtbanken hebben gebruikt. Er is een ontstellende gelijkenis tussen die argumentatie en de voorstaande lijst. Van bij het begin hebben we gezegd dat er een balans moest worden gemaakt. De doden die konden worden vermeden door de maatregelen aan de ene kant. En de doden door de maatregelen aan de andere kant. Die balans is nooit gemaakt, zo blijkt nu. Je kan je zelfs afvragen of mensen moeten sterven om het aantal coviddoden naar beneden te halen. Dat is een gruwelijke trade-off die een overheid niet behoort te maken. Zeker niet op die manier. Maar er werd gewoon geen balans gemaakt! Tot op vandaag vertikken de virologen en de politici ons te zeggen hoeveel collaterale doden er in België zijn gevallen en er nog zullen vallen.
Dat er bewust angst werd verspreid onder de mensen, is ook iets dat wij van bij het begin hebben aangekaart. Daarbij werden de mensen voorgelogen. In de zin ook dat aan de mensen essentiële informatie werd onthouden over de negatieve gevolgen van de lockdowns. Ook over de uitgestelde zorg. Met als gevolg dat de publieke opinie achter de lockdowns ging staan en iedereen voor moordenaar uitgescholden werd die daar anders over dacht. Professor Lieven Annemans is daarvoor met pek en veren bekleed en de expertengroep buitengevlogen.
Van Annemans gesproken. Zoals hij met zijn dissidente stem werd uitgeschakeld, werden ook de dissidente stemmen binnen de expertengroep in Groot-Brittannië gewoon geschrapt uit de verslagen. Tegenspraak werd niet georganiseerd; vragen werden niet gesteld. De “wetenschap” werd gevolgd, maar die wetenschappers kwamen vooral met gruwelijke voorspellingen op basis van halve grafieken. Zeer herkenbaar voor België. Eens die methode werd getoetst aan andere wetenschappers op het terrein, vielen de staatsexperten gigantisch door de mand. Ook hier in België getuigen de verslagen van de GEES en andere adviesorganen van het ronduit voorliegen van de regering. De “wetenschappelijke consensus” werd door de stort van de ministers geduwd, terwijl die consensus nooit heeft bestaan.
En wat te denken van de omerta? Ik hoop dat de huidige tekst door heel veel artsen gaat worden gelezen. Ze zullen zich herkennen in de stilte die heerste in de regering over de collaterale schade. De omerta die we ook bij de artsen hebben gezien en gevoeld. De onwil om openlijk te spreken. De afkeer voor de twijfel en het neerkijken op wie durft vragen te stellen. Een bedrijfscultuur die zwaar op de zorgsector heeft gewogen. Top down geïnitieerd. Hetzelfde gebeurt nu met de vaccins: wegkijken, zwijgen, ontkennen, negeren … de omerta als dagelijks onderdeel van de geneeskunde. En waarom? Wel, om de angst van de mensen en hun geloof niet te doorbreken. Want die angst en dat geloof zorg ervoor dat ze de maatregelen spontaan opvolgen.
De ongelofelijke dédain van de ministers en de “wetenschappers” voor de mensen is stuitend. Het verkondigen van regelrechte leugens door verzwijging. We zagen het ook al in het befaamde filmpje van Van Ranst, en Sunak bevestigt die praktijk. Liegende experts. Liegende politici.
Geen correcties achteraf, geen schuldbesef, geen rechtzettingen.
En gij Alexander De Croo? Tu quoque, fili mi?
Lees en gruwel wat de overheid met de mensen kan doen. Het verslag van een interview met Rishi Sunak dat in Groot – Brittannië een storm veroorzaakt.
_____________________________________
The Spectator
The lockdown files
Fraser Nelson (auteur)
Rishi Sunak on what we weren’t told.
(Richi Sunak over wat ons niet werd gezegd)
Toen Groot-Brittannië in Lockdown ging, werd het land verzekerd dat alle risico's naar behoren en grondig waren onderzocht. Ja, scholen zouden sluiten en het onderwijs zou eronder lijden. De normale gezondheidszorg zou eronder lijden en mensen zouden eraan sterven. Maar de regering zei herhaaldelijk dat de experts dit allemaal hadden bekeken. Het was toch niet zo dat ze ons zouden opsluiten zonder de gevolgen ernstig af te wegen?
Die gevolgen laten zich nog steeds voelen: de waanzin van de examens, de enorme toename van de wachtlijsten in de NHS, duizenden onverklaarbare "sterfgevallen met een overschot", gerechtelijke achterstand en economische chaos. Was dat allemaal verwacht, ingecalculeerd en door de leiders beschouwd als een prijs die het betalen waard was? Reeds aan het begin van de lockdown begonnen ministers zich zorgen te maken dat het beleid roekeloos werd uitgevoerd zonder dat iemand nadacht over de neveneffecten. Slechts een handvol hoofdrolspelers aan de top nam de beslissingen: onder hen Rishi Sunak, de kanselier. Hij heeft nu besloten openbaar te maken wat er is gebeurd.
Als we elkaar ontmoeten in het kantoor dat hij heeft gehuurd voor zijn leiderschapscampagne, die binnenkort de laatste week ingaat, zegt hij meteen dat hij niet geïnteresseerd is in het aanwijzen van de felste voorstanders van lockdown. Niemand wist in het begin iets, zegt hij: lockdown was noodzakelijkerwijs een gok. Chris Whitty en Patrick Vallance, de chief medical officer en de chief scientific adviser, gaven openlijk toe dat lockdown meer kwaad dan goed zou kunnen doen. Maar toen het bewijsmateriaal begon binnen te rollen, ontstond er een vreemde stilte in de regering: tegengeluiden werden weggefilterd en er werd een "zie geen kwaad"-beleid toegepast.
Sunak's verhaal begint met de eerste Covid-vergadering, waar ministers een A3 poster van wetenschappelijke adviseurs te zien kregen waarop de opties werden uitgelegd. Ik wou dat ik die had bewaard, want er stonden dingen op die geen effect hadden: het verbieden van live-evenementen en zo,' zegt hij. Er stond op: je moet oppassen dat je dit soort dingen niet te vroeg doet, want het is heel moeilijk vol te houden in een moderne samenleving. Het wetenschappelijk advies was dus aanvankelijk om lockdown af te wijzen of op zijn minst uit te stellen.
Dit veranderde allemaal toen Neil Ferguson en zijn team van het Imperial College hun beroemde "Report 9" publiceerden, waarin werd gesteld dat het aantal slachtoffers van de Covid 500.000 zou kunnen bereiken als er geen actie werd ondernomen - maar dat het aantal minder dan 20.000 zou kunnen zijn als Groot-Brittannië de "lockdown" zou toepassen. Dat bleek natuurlijk een enorme overdrijving te zijn van het vermogen van de lockdown om het aantal Covid-doden te beperken. Imperial benadrukte dat het "geen rekening heeft gehouden met de bredere sociale en economische kosten van de lockdowns, die hoog zullen zijn". Maar iemand die betrokken is bij het maken van het beleid zou dat toch wel uitvinden.
Dit was de crux: niemand deed dat echt. Een kosten-batenanalyse - een basisvoorwaarde voor zo'n beetje elke volksgezondheidsmaatregel - werd nooit gemaakt. Ik mocht niet praten over de afweging,' zegt Sunak. De ministers kregen instructies van nummer 10 over hoe ze moesten omgaan met vragen over de neveneffecten van de lockdown. Het script was om ze nooit te erkennen. Het script was: oh, er is geen wisselwerking, want dit doen voor onze gezondheid is goed voor de economie.
Als er naar buiten toe een open discussie werd onderdrukt, vond Sunak het des te belangrijker dat die ook intern plaatsvond. Maar dat was niet zijn ervaring. 'Ik had het gevoel dat niemand praatte', zegt hij. We spraken helemaal niet over gemiste [dokters] afspraken, of de achterstand die massaal aan het ontstaan was in de NHS. Dat was nooit aan de orde. Toen hij wel probeerde zijn bezorgdheid te uiten, stuitte hij op een muur. Die vergaderingen waren letterlijk ik rond die tafel, gewoon vechten. Het was elke keer ongelooflijk ongemakkelijk. Hij herinnert zich een vergadering waar hij het over onderwijs had. Ik was er erg emotioneel over. Ik had zoiets van: "Vergeet de economie. We kunnen het er toch allemaal over eens zijn dat kinderen die niet naar school gaan een grote nachtmerrie is" of zoiets. Er was een grote stilte na afloop. Het was de eerste keer dat iemand dat zei. Ik was zo woedend.
Een van Sunaks grootste zorgen betrof de angstboodschap, die volgens zijn Treasury-team langdurige gevolgen zou kunnen hebben. In elke brief probeerden we te zeggen: laten we stoppen met het "angst"-verhaal. Het was altijd verkeerd vanaf het begin. Ik heb voortdurend gezegd dat het verkeerd was. De posters met Covid-patiënten aan de beademing waren volgens hem het ergst. Het was verkeerd om mensen zo bang te maken. Het dichtste dat hij kwam om dit te trotseren was in een toespraak in september 2020 waarin hij zei dat het tijd was om te leren 'leven zonder angst' - een directe reactie op de berichtgeving van het Cabinet Office. Ze waren daar erg boos over.
Zijn Eat Out to Help Out-campagne was bedoeld als optimistisch tegenargument. Uit de enquêtegegevens over heel Europa bleek dat ons land verreweg de minste kans had om weer normaal te worden. Alles wees erop dat iedereen te bang was om weer dingen te gaan doen. We hebben een consumptiegedreven economie, dus dat zou heel slecht zijn. En dat was het ook. Het Verenigd Koninkrijk kreeg de ergste economische neergang van Europa.
Lockdown - het sluiten van scholen en een groot deel van de economie, terwijl de politie achter mensen aan werd gestuurd die op bankjes in het park zaten - was het meest draconische beleid dat in vredestijd werd ingevoerd. Nr. 10 wilde het beleid presenteren als "volgens de wetenschap" in plaats van een politieke beslissing, en dit had gevolgen voor de bedrading van de besluitvorming van de regering. Het betekende dat Sage, een wijdvertakte groep wetenschappelijke adviseurs, werd verheven tot een comité dat kon beslissen of het land al dan niet zou worden afgesloten. Er was geen sociaal-economisch equivalent voor Sage; geen forum waar andere vragen zouden worden gesteld.
Degene die de notulen van de Sage-vergaderingen schreef - en de besprekingen samenvatte tot richtlijnen voor de regering - bepaalde het beleid van het land. Niemand, zelfs de kabinetsleden niet, zouden weten hoe deze beslissingen tot stand kwamen.
In de begindagen had Sunak een voordeel. De Sage mensen realiseerden zich lange tijd niet dat er een Treasury persoon op al hun telefoontjes zat. Een lieftallige dame. Ze was geweldig omdat het betekende dat ze daar zat, luisterend naar hun discussies.
Het betekende dat hij vroegtijdig werd geattendeerd op het feit dat deze zo belangrijke notulen van Sage vergaderingen vaak afwijkende stemmen weglieten. Zijn mol, zegt hij, zou hem vertellen: "Nou, eigenlijk blijkt dat veel mensen het niet eens waren met die conclusie", of "Hier zijn de redenen waarom ze er niet zeker van waren." Zo kon ik in ieder geval beter gewapend deze bijeenkomsten ingaan.
Maar zijn overwinningen waren schaars en ver van elkaar. Eén overwinning boekte hij in mei 2020, toen de eerste plannen werden gesmeed om in de zomer uit de lockdown te gaan. Er staat wat taal in die je zult zien omdat ik ervoor gevochten heb,' zegt hij. Er werd gesproken over niet-Covid gezondheidseffecten.' Het zijn maar een paar zinnen, zegt hij, maar hij beschouwt het feit dat de neveneffecten van de lockdown op dat moment überhaupt werden erkend als een triomf.
Hij noemt niet Matt Hancock, die dit alles voorzat als minister van Volksgezondheid, of Liz Truss, die er het zwijgen toe deed. Zoals hij in het begin al zei, wil hij geen namen noemen, maar duidelijk vertellen wat het publiek niet te horen heeft gekregen - en welk proces daartoe heeft geleid. Normaal gesproken, zei hij, krijgen ministers Sage-analyses te zien waarin wordt gewezen op gruwelijke "scenario's" die zich zouden voltrekken als Groot-Brittannië de lockdown niet zou opleggen of verlengen. Maar zelfs hij, als kanselier, kon er niet achter komen hoe deze allesbepalende scenario's waren berekend.
'Ik had zoiets van: "Vat voor mij de belangrijkste aannames samen, op één pagina, met een heleboel gevoeligheden en een onderbouwing voor elke aanname"," zegt Sunak. In het eerste jaar kon ik dit nooit krijgen. Het ministerie van Financiën, zegt hij, zou nooit beleid aanbevelen op basis van onverklaarbare modellen: hij beschouwde dit als een kwestie van basiscompetentie. Maar een jaar lang werd het beleid van de Britse regering - en het lot van miljoenen - bepaald door halfuitgewerkte grafieken die door externe academici waren bedacht.
Dit is het probleem,' zegt hij. Als je al deze onafhankelijke mensen macht geeft, ben je de klos. Sir Gus O'Donnell, de voormalige kabinetssecretaris, heeft gesuggereerd dat Sage gevraagd had moeten worden verslag uit te brengen aan een hoger comité, dat de sociale en economische aspecten van het opsluiten in ogenschouw zou hebben genomen. Sunak is het daarmee eens. Maar omdat Sage vanaf het begin gezalfd was, behield hij zijn macht tot de opstand die afgelopen Kerstmis kwam.
Toen de Omicron variant afgelopen december begon te stijgen, begon de dans opnieuw. Volgens een Sage-analyse zouden er zonder een vierde lockdown 6000 Covid-doden per dag kunnen vallen. Dat was een factor 20 te hoog. Maar dat weten we alleen omdat de regering voor een keer Sage's advies verwierp. Deze keer deed Sunak zelf navraag - onder meer bij academici van de Stanford University, waar hij zijn opleiding had gevolgd, en bij zijn voormalige collega's in de financiële wereld die met Covid-modellen waren begonnen. Van cruciaal belang was dat JP Morgan Zuid-Afrikaanse gegevens over Omicron gebruikte om te suggereren dat Britse ziekenhuizen niet onder de voet zouden worden gelopen - in tegenstelling tot de voorspellingen van Sage.
Ik sta nog steeds op de [email] lijst van JP Morgan research,' zegt hij. "Het geeft me een beetje een ander perspectief. In het geval van Omicron, als dat heel andere perspectief juist was, dan was elk van de 12 Sage-scenario's die aan de ministers waren verstrekt, een enorme overdrijving en zou Groot-Brittannië nodeloos worden afgesloten. Toch waren de wielen al in beweging, zegt Sunak. Ze hadden al een briefing gehad dat er een persconferentie zou komen. Het systeem werd als het ware opgestart.
Hij vloog vroeg terug van een reis naar Californië. Tegen die tijd werd JP Morgan's lockdown analyse rondgemaild onder de kabinetsministers als een samizdat papier, en ze waren klaar om in opstand te komen. Sunak ontmoette Johnson. Ik heb hem gewoon gezegd dat het niet juist is: we moeten dit niet doen. Hij dreigde niet met aftreden als er weer een lockdown zou komen, 'maar ik gebruikte de dichtstbijzijnde formulering van woorden die ik kon' om die dreiging te impliceren. Sunak belde vervolgens andere ministers rond en vergeleek notities.
Normaal gesproken werden de kabinetsleden niet op de hoogte gehouden van de besluiten die in verband met Covid werden genomen - Johnson's nummer 10 bracht hen achteraf op de hoogte, in plaats van hen te raadplegen. Sunak zegt dat hij er bij de premier op aandrong het besluit aan het kabinet voor te leggen, zodat zijn collega's hem politieke rugdekking konden geven voor het verwerpen van het advies van Sage. Ik herinner me dat ik hem zei: laat het kabinet bijeenkomen. Je zult zien. Iedereen zal volledig achter je staan... Je hoeft je geen zorgen te maken. Ik zal naast je staan, net als elk ander lid van het kabinet, behalve waarschijnlijk Michael [Gove] en Saj [Javid]. Zoals zou blijken.
Overdrijft Sunak zijn eigen rol? Voor wat het waard is, zijn relaas strookt met wat ik heb opgevangen van zijn critici in de regering: dat de op geld beluste Sunak op een eenmansmissie was om lockdown te torpederen. En misschien ook de premier. Alles wat ik deed werd gezien door het prisma van: "Je probeert moeilijk te doen, probeert leider te zijn," zegt hij. Hij probeerde de premier niet in het openbaar uit te dagen, of een papieren spoor achter te laten. Ik zei veel dingen tegen hem in privé', zegt hij. Er is een schriftelijk verslag van alles. Over het algemeen lekken mensen het - en dat veroorzaakt problemen.
Sunak had op elk moment naar buiten kunnen treden - of zelfs ontslag kunnen nemen. Ik vraag hem of hij dat had moeten doen. Het zou onverantwoord zijn geweest om tijdens een pandemie ontslag te nemen, zegt hij. En in de openbaarheid treden, of zijn twijfels kenbaar maken, zou zijn opgevat als een directe aanval op de premier.
Destijds was de strategie van nr. 10 om de indruk te wekken dat lockdown een wetenschappelijk onderbouwd beleid was waar alleen mafkezen vraagtekens bij durfden te zetten. Als zou uitlekken dat de kanselier ernstige bedenkingen had, of dat er nooit een kosten-batenanalyse was uitgevoerd, zou dat politiek gezien niet handig zijn geweest voor nr. 10.
Pas nu kan Sunak vrijuit spreken. Hij doet zijn mond open, niet alleen omdat hij kandidaat is voor het premierschap, zegt hij, maar omdat er belangrijke lessen uit dit alles te trekken zijn. Niet wie wat fout heeft gedaan, maar hoe het heeft kunnen gebeuren dat zulke belangrijke vragen over de diepgaande gevolgen van de lockdown - kwesties die de politiek waarschijnlijk nog jaren zullen domineren - nooit goed zijn onderzocht.
Wij zijn gekozen om het land te besturen, niet om iemand anders de schuld te geven. Als het apparaat er niet is, dan veranderen we het. Als het goed gaat, zegt hij, "komt dat doordat de persoon aan de top in staat is goede besluiten te nemen - en begrijpt hoe je goede besluiten neemt".
En dat is natuurlijk zijn ultieme punt: "De leider is belangrijk. Het maakt uit wie de persoon aan de top is. Het is de reden waarom hij uiteindelijk ontslag nam, en een deel van zijn pleidooi om leider van de Conservatieve partij te worden. Hij zegt dat ministers eerlijk moeten zijn over de keerzijde van elk beleid (inclusief belastingverlagingen), en dat ontkenning de zaken altijd erger maakt.
En de andere lessen van de lockdown? We hadden de wetenschappers geen macht moeten geven op de manier waarop we dat hebben gedaan,' zegt hij. En je moet vanaf het begin erkennen dat er compromissen moeten worden gesloten. Als we dat allemaal hadden gedaan, hadden we er nu heel anders voor gestaan. Hoe anders? Dan hadden we waarschijnlijk andere beslissingen genomen over zaken als scholen bijvoorbeeld. Had een openhartiger discussie Groot-Brittannië kunnen helpen de lockdown geheel te voorkomen, zoals Zweden heeft gedaan? Ik weet het niet, maar het had korter gekund. Anders. Sneller.
Er is één belangrijke factor die hij niet noemt: de opiniepeilingen. In maart 2020 werden overal ter wereld vergrendelingen opgelegd en de premier werd er al van beschuldigd bloed aan zijn handen te hebben omdat hij niet eerder had ingegrepen. Wie er ook in Nr. 10 zat, zou toch wel gedwongen zijn om de boel af te sluiten door de publieke opinie? Maar het publiek, zegt Sunak, werd doodsbang gemaakt, terwijl het in het ongewisse werd gelaten over de -waarschijnlijke- gevolgen van de lockdown. Wij hebben daaraan meegewerkt: met de angstboodschappen, het machtigen van de wetenschappers en het niet praten over de trade-off.
Die nadelen zijn duidelijk. In het begin vroeg niemand wat al die geannuleerde NHS-afspraken zouden betekenen. Toen het antwoord kwam, was het verwoestend: een wachtlijst die naar verwachting zal groeien van zes miljoen nu tot negen miljoen in 2024. Vermijdbare sterfgevallen door kanker als gevolg van een te late diagnose zullen in de duizenden lopen. Dan is er nog de economische impact. We hebben een tekort van 300.000 tot 400.000 [werknemers],' zegt hij. Dat is een probleem. Zo'n 5,3 miljoen mensen hebben een werkloosheidsuitkering en veel vijftigplussers stoppen helemaal met werken: een tendens die volgens Sunak pas werd opgemerkt "toen het al te laat was".
Zelfs nu beweert Sunak niet dat de lockdown een vergissing was - alleen dat de vele nadelen voor de gezondheid, de economie en de samenleving in het algemeen hadden kunnen worden beperkt als ze openlijk waren besproken. Er is een officieel onderzoek gestart, maar Sunak zegt dat er nu lessen te leren zijn. Het opduiken van een andere Covid-variant (of een andere nieuwe ziekteverwekker) kan op een dag leiden tot de roep om een nieuwe lockdown. Een van de vragen zal zijn hoe we de democratische controle in een toekomstige crisis kunnen beschermen - hoe we ervoor kunnen zorgen dat het beleid stevig ter discussie wordt gesteld en wordt getoetst, zelfs wanneer het voor de regering opportuun is het debat te onderdrukken.
Volgens Sunak was dit het probleem dat centraal stond in de reactie van de regering op de crisis: een gebrek aan openheid. Men verzuimde moeilijke vragen te stellen over waar dit alles toe zou kunnen leiden - en men neigde ertoe angstzaaien te gebruiken om het debat in de kiem te smoren, in plaats van de discussie aan te moedigen. Dus in één zin: hoe zou hij de pandemie anders hebben aangepakt? Ik zou gewoon een volwassener gesprek met het land hebben gevoerd.