Zijn alle criticasters Jeroen Conings’?

Een oproep tegen polarisering en tegen mesthopen.

Onbehoorlijk gedrag op sociale media heeft veel gradaties. Er is:

• Level 1: Kritiek hebben.

• Level 2: Onbeleefd zijn: slecht gemanierd.

• Level 3: Beledigen: krenkende, kwetsende uitlating, strafbaar indien het openbaar gebeurt, limiet: vrije meningsuiting.

• Level 4: Laster: kwaadwillig een niet te bewijzen feit (leugen) ten laste leggen die iemands eer kan krenken of hem aan publieke verachting blootstellen.

• Level 5: Bedreigingen: aankondigen iemand fysiek geweld of geweld op zijn eigendommen aan te doen, al dan niet voorwaardelijk.

• Level 6: Geweld: al dan niet fysiek, in de reële wereld.

De 3 eerste gedragingen zijn toegelaten, met uitzondering van het openbaar beledigen. Dat neemt niet weg dat onbeleefd zijn of beledigen slechts in een bepaalde context niet stijlloos zijn. Zoals in de context van een spotprent bijvoorbeeld.

In intussen vervlogen tijden moest men bij het zoeken naar onbeleefdheden of beledigingen door journalisten of overheidsambtenaren wel heel erg ver gaan zoeken. Laat staan naar laster. Maar de jongste jaren is er een verruwing opgetreden mede onder invloed van de sociale media en de polarisering. De Russische inmenging in sociale media en de komst van een controversiële president in de USA heeft deze wereldwijde polarisering en verruwing in de hand gewerkt. Voor Rusland is de destabilisering van Europa en de USA een natte droom. Westerlingen begrijpen dat niet altijd. Het volstaat om de kaart van Europa van 30 jaar geleden met de invloedssfeer van de USSR te leggen op deze van vandaag. We komen angstwekkend dicht bij Moskou. Heel de val van het ijzeren gordijn en het inpikken van Rus-land zit alhier niet zo in de hoofden. Maar bij Poetin en de zijnen staan er aan al hun grenzen rode alarmlampen.

De coronacrisis heeft de zeden nog meer verwilderd en van de sociale media, de a-sociale media gemaakt. Meer nog, de strategie van de a-sociale reactie werd de motor voor het ridiculiseren en aanvallen van tegenstanders van de coronamaatregelen. Als de bevolking moet opgevoed worden om de maatregelen te aanvaarden en uit te voeren, dan moet dat ook via sociale media. Zo vindt de WHO, gevolgd door tal van lidstaten van de WHO. De consequentie is dat de verwerping van mensen en hun ideeën die tegen de maatregelen ingaan, gebeurde met een nog grotere inzet van het a-sociaal karakter van sociale media.

De grote media zijn mee op die kar gesprongen. Zij hebben zich ingeschreven in de strategie van de aanval op de tegenstanders van de maatregelen. Er werd een kant gekozen, net name die van het eenheidsdenken, en die kant wordt verdedigd als waren we in oorlog. Dat uitgangspunt is trouwens letterlijk te nemen: veel media gaan ervan uit dat we in oorlog zijn met een virus. Zoals Macron dat ook zei op 16 maart 2020. “Nous sommes en guerre.” En in de oorlog, zoals in de oorlog.

Zo kregen we een situatie waarbij de overheidsambtenaren, zoals in dit geval de virologen, plotseling van level 1 naar level 3 en zelfs level 4 gingen. Met name 2 Belgische virologen haalden inderdaad level 4. Er waren er zelfs een paar die zeiden dat als we op een terras durfden te gaan zitten, we geen hulp meer zouden krijgen op de IC. Dat is eerder level 5 te noemen. De rest was een stuk meer terughoudend. De grotere pers haalde moeiteloos niveau 4. Totaal verkeerde artikels waarin feiten werden ten laste gelegd aan tegenstanders van de maatregelen die volstrekt uit de duim gezogen waren. Verkeerde voorstellingen van de werkelijkheid. Strategisch in elkaar gezette berichtgeving.

In een normale democratische omgeving is er dan tegenspraak. Wie iets wordt aangewreven of beledigd krijgt een wederwoord. Niet zo in de actuele situatie. Of toch uiterst zelden. De mogelijkheid om te weerleggen werd en wordt zelfs boudweg geweigerd, ook na maanden aandringen. De grote media hebben level 1 gewoon afgeschaft. Geen kritiek meer. Wat rest dan nog? Kritiek op de asociale media, in de Facebook-bubbel, die niemand hoort of ziet.

Er komt dan een tegenreactie van de mensen die systematisch in de hoek worden gezet, zonder verweer. Hun levels gaan ook omhoog. Na duizenden berichten zoals:

• Idioten.

• Gepatenteerde onnozelaars.

• Complotdenkers.

• Anti-vaxers.

• Intellectueel armoedigen.

• Gediplomeerde betweters.

• No-brainers.

• Flat-earthers.

• Uw-kennis-kan-op-een-postzegel.

• Uw-kennis-van-het-virus-is-nihil.

• Extreemrechtsen.

• De natuurlijke selectie zal haar werk doen.

• Uw moeder moest eens covid krijgen.

• Moordenaars.

• Ze moesten u in de gevangenis steken en uw werk afpakken.

• We hopen dat ge covid krijgt en dat ge erin stikt.

• Als ge in het ziekenhuis komt gaan we u niet meer helpen.

• Het is uw schuld dat ons grootmoeder dood is.

En de schoonste mededeling van al: "we geven u geen wederwoord op de beledigingen van de virologen, want dit is een debat tussen virologen."

Kijk, Jezus en zijn kaak, dat is een romantische gedachte. Maar in de realiteit koop je daar niet veel mee als die kaken aan de beide kanten bont en blauw zijn en uw hoofd tureluurs van almaar 90 ° te draaien. Dan gaan de levels omhoog bij een (behoorlijk) aantal mensen. Dat heet polarisatie. Dan krijgen Van Ranst en C°, met in hun kielzog een rist journalisten, een pak zeer kwade mensen over zich heen. Die nog kwader worden omdat ze in hun dagelijks leven de kwalijke gevolgen en de juistheid van hun opmerkingen gewoon bevestigd zien.

Goed te praten? Neen, van de beide kanten niet overigens. We zouden veel beter allemaal terug naar level 1 gaan. Ik incluis. Met veel plezier trouwens. Ik hoef geen creatieve reframende boodschappen uit te vinden om een punt voor het goede doel te maken. Liever heb ik dat iedereen mijn boek leest. Of een ander boek dat de zaken scherp stelt.

De toverspreuk om dat te doen is een eenvoudig: laat de kritiek toe. Laat de tegenstand toe. Laat het debat toe. Want we kunnen niet naar level 1 als level 1 gewoon is afgeschaft in de grote media. Laat op TV en in de kranten minstens eindelijk eens een paar van de intussen tientallen wetenschappers aan het woord die tegen de maatregelen zijn en daar goede redenen voor hebben. Maar dat gebeurt – tot nu toe – niet.

De volgende stap is om dan al die kwaaie mensen, en alles wat ze doen, op één hoop te gooien. Wie een beetje kritiek heeft, of onbeleefd wordt, ja zelfs gaat bedreigen, die krijgt een vingertje in de lucht. “Dat mag u niet doen!”. U bent een Jurgen Conings! Straks knalt u nog iemand omver. Alsof iedereen die op Twitter de één of de andere een “dikkop” noemt, de volgende dag met een Kalashnikov gaat klaarstaan. Natuurlijk niet.

Zo krijgen we naar aanleiding van de gruwelijke aanslag op een journalist in Nederland, een vergelijking met de kritiek / beledigingen / laster /bedreigingen aan journalisten door tegenstanders van de maatregelen. De terechte vraag wordt gesteld of de volgende stap is dat er ook fysieke actie komt. Op zich is de vraag terecht, maar niet het verband met de Nederlandse journalist. Dit is een aanslag die komt uit het milieu van de georganiseerde misdaad. Niet vanuit gefrustreerde gepatenteerde-onnozelaars-die-geen-hulp-meer-krijgen-in-het-ziekenhuis-en-de-schuldige-zijn-dat-grootmoeder-dood-is.

Het milieu van de georganiseerde misdaad heeft welbepaalde niveaus van geweld die men in de rest van de samenleving niet zomaar terugvindt. Dat lijkt – hout vasthouden – op het eerste gezicht zich ook niet meteen aan te dienen.

De beste strategie daartegen is vooral niet iedereen die op level 1 is, met level 6 in verband te brengen. Dat doen verhoogt de polarisatie nog, is niet fair, en kan zelfs gevaarlijk zijn. Wie een duidelijk onderscheid maakt tussen de verschillende levels, en zich bevindt op 1 tot 3 bijvoorbeeld, maar wordt aangesproken als verantwoordelijk voor alle 6, dreigt dat op den duur nog te geloven ook. Dit fenomeen heeft een naam: “Self fulfilling prophecy”. Mensen worden door deze strategie van de éné grote mesthoop, tot mest herleid. De polarisatie wordt nog groter. Level 6 wordt een onderdeel van het speelveld. Paradoxaal uitgebreid door zij die precies willen vermijden dat het speelveld uitgebreid wordt.

Zoals het proberen vermijden dat mensen op verkeerde gedachten worden gebracht door zelf de doodsbedreigingen massaal te verspreiden. Nog zo’n kronkelgeestige gedachte. Daarbij dan nog systematisch de tegenstanders van de maatregelen allemaal aanwrijven dat zij verantwoordelijk zijn voor één iemand die een bedreiging denkt te moeten verzenden. Smart thinking. Wellicht nooit van een “Self fulfilling prophecy” gehoord.

Veel beter is het om duidelijk te maken dat er een groot onderscheid is tussen vuilgebekte twitteraars, en de Nederlands-Marokkaanse maffia, en dat we dat onderscheid liefst zo houden. Veel beter is het de vuilgebekte twitteraars te wijzen op hun onbeschoft gedrag en de ontspoorde dreigers aan te pakken. Zoals wij dat op Viruswaanzin.be hebben gedaan toen er 2 lezers in een heethoofdige bui zich even te ver lieten gaan. Geen haar op ons hoofd dacht eraan hen gelijk te schakelen met de mocro maffia. 2 kortstondige heethoofdige bloggers met stoute dreigementen, zijn geen maffiosi. Alleen spijtig dat hun excuses aan Dhr. Van Ranst en aan Viruswaanzin, overgemaakt aan Belga, de wereldpers niet hebben gehaald.

In het strafrecht is het onderscheid tussen de misdrijven en de feiten ook van zeer groot belang. Wie foto’s van een dode jongen publiceert is daarom geen super-crimineel. Zo iemand geven we geen jaren gevangenisstraf. Een principiële straf volstaat. Niets zo slecht als iedereen en alles op één mesthoop te gooien. Dat creëert mensen die zich onheus als mest behandeld voelen.

Laat ons dus a.u.b. 3 dingen zeer goed afspreken, voor – en tegenstanders van de maatregelen:

1. De polarisatie moet stoppen.

2. Laat het kritisch debat toe en cultiveer het zelfs.

3. Gooi mensen en wat ze doen niet op één mesthoop.

Amen.