De gedachte van de gedragspsychologen die de campagnes van onze overheid begeleiden is de volgende: De mensen moeten de maatregelen volgen, ze moeten afstand nemen van elkaar. En dus moeten we hen bang maken voor Covid-19 zodat ze dat vanzelf doen.
Deze gedachte is fundamenteel fout en nefast op meerdere vlakken. Daarbij sluit overigens aan de mensen de schuld geven van het feit dat er besmettingen zijn. Een al even fundamenteel foute gedachte.
Vooreerst is het absoluut schandelijk om in een democratische samenleving de burgers schrik aan te jagen en dat te doen met gekleurde informatie. Het is niet de taak van de overheid om de publieke opinie te maken, wel om de diversiteit te verzekeren. De burger manipuleren door het bewust verspreiden van angst is een zeer zware vorm van indoctrinatie. Het hoeft geen betoog dat dit in een Westerse democratische samenleving not done is. Vanuit moreel oogpunt, en vanuit democratisch opzicht zowel als vanuit het opzicht van de mensenrechten is deze gedachte een draak.
Het gebruik van dit middel gaat ervan uit dat de mensen niet zouden kunnen begrijpen dat zij voorzichtig moeten zijn als ze risico's lopen. In de plaats van de risicopatiënten te informeren dat ze risico's lopen en wat ze moeten doen, wordt hen dat nu vooral niet gezegd.
De hele samenlevering wordt beangstigd op een manier zoals dieren worden getraind. Pavlov. U weet wel. Dat wordt gedaan door misbruik te maken van één van de basale instincten van de mens, met name zijn angst voor de dood. Door zich te richten op de hele samenlevering ontstaat er uiteraard een revolte bij die mensen die eigenlijk geen risico's lopen en die onterecht bang worden gemaakt. Daardoor gaat een groep kritisch kijken naar de berichten die de angst moeten steunen en stellen zij vast dat er bijzonder grote fouten zitten in de gedane mededelingen.
Het gevolg is dat de makers van de campagne zichzelf in de eigen voet schieten. Hun campagnes worden onbetrouwbaar. Zij hebben dan feitelijkheden nodig om opnieuw de angst aan te wakkeren waarvan zij denken dat het gaat helpen om de bevolking opnieuw in het gareel van de maatregelen te doen lopen. De "tweede golf" dus. De triomf van bepaalde virologen wordt dan bijna niet onder stoelen of banken gestoken. Alsof de "tegenstanders" ooit zouden hebben voorspeld dat er geen tweede golf kon komen. Een totaal misplaatst idee trouwens, het opzetten van de samenleving tegen elkaar omwille van een virus.
Om deze manipulaties en indoctrinaties nog te versterken, wordt beroep gedaan op de solidariteit van de mensen. Het is de schuld van iemand die de maatregelen niet volgt dat iemand anders ziek wordt. Er mag worden opgemerkt dat voor 2020 in de Westerse samenleving het algemeen aanvaard was dat de overdracht van een besmettelijke ziekte niet de schuld is van diegene die de ziekte overdraagt, maar dat dit eigen is aan de natuur waarin de mens leeft. Er zijn altijd virussen geweest en het is de schuld van niemand dat die worden overgedragen. Deze houding hangt samen met het feit dat de overdracht van besmettelijke ziekten een complex geven is en dat we eigenlijk niet met zekerheid weten hoe besmettelijke ziektes worden overgedragen. Onze virologen, gevolgd door de politici, lijken deze houding verloren te zijn.
Deze culpabilisering is nefast omdat zij ook totaal geen grond heeft. Het is immers lang niet zeker of de maatregelen werken. De virologen zeggen zelf dat ze daar geen wetenschappelijk bewijs voor hebben. Uit hun actuele vraag om een lockdown te organiseren niettegenstaande er tal van maatregelen zijn, blijkt hun eigen twijfel over het nut van deze maatregelen. We stellen inderdaad vast dat de curves stijgen niettegenstaande de al maandenlange bestaande maatregelen.
De uitleg die dan wordt gegeven is dat de mensen de maatregelen niet volgen. Dit is slechts deels waar voor wat betreft de bubbels en het gebruik van mondmaskers op de openbare weg, en dan nog in beperkte mate. Tal van andere maatregelen worden perfect gevolgd. Maskers in het openbaar vervoer, in publieke gebouwen, in de winkels, in de scholen. De regels in de scholen en in de hospitalen. Plexiglazen schermen alom. Samenscholingsverbod, verbod op manifestaties met meer dan 400 mensen. Verbod te dansen. Beperkingen in de sport en op markten. Beperkingen in de kerk. Uit de huidige curves blijkt dat al deze maatregelen gewoon niet werken. Daarover heerst stilte. Er wordt gedaan alsof de maatregelen toch werken.
Wat tot gevolg heeft dat de virologen en de overheid de geloofwaardigheid van hun beleid nog meer ondergraven. De realiteit is niet dat de maatregelen niet worden gevolgd. De realiteit is dat ze niet werken. Daarvan de mensen de schuld geven past in de campagne van indoctrinatie, maar dreigt op termijn in het gezicht van het beleid te ontploffen. Dat is al een eerste keer gebeurd na de eerste golf wanneer de angst gaat liggen, en dat dreigt nu een tweede keer te gebeuren na de huidige episode.
Het beangstigen van de samenleving heeft verstrekkende gevolgen. De psychische gezondheid van de mensen wordt aangetast. Met fysieke consequenties. Het onbehagen neemt toe. De mensen worden tegen elkaar opgezet. Ja er vallen zelfs rechtsreeks doden: mensen die niet naar de dokter of naar het hospitaal durven te gaan en laattijdig zorg krijgen. De "collateral damage" van de maatregelen en de angst.
Een belangrijk effect van deze beangstiging wordt helemaal uit het oog verloren: de globale reactie van de samenleving op langere termijn. In de horeca hebben de ondernemingen nu al ondervonden dat zij een lager zakencijfer hebben door de angst. Mensen die uit hun angst gaan ontwaken en zullen vaststellen dat ze op een heel aantal punten zijn belogen om hun angst aan te wakkeren, kunnen heftig gaan reageren. Mensen die niet geloofd werden toen zij wezen op de foute berichtgeving, en die maatschappelijk opzij werden gezet met de meest grove beledigingen, kunnen gefrustreerd raken. De schaal waarop de beangstiging nu gebeurt is zo groot dat de gevolgen bij alle burgers samen, niet te voorspellen zijn.
Wat een overheid behoort te doen is zijn burgers op een correcte manier te informeren. Rustig en niet vanuit angst. Gemanipuleerde informatie met een bepaald doel verspreid, is gevaarlijk. Leiderschap vereist correcte communicatie. Anders ondergraaft de leider zichzelf. Goede leiders gaan daarbij uit van de kracht van het volk. Vertrouw de mensen. Als ze goed geïnformeerd zijn zullen ze beslist doen wat moet. In de plaats van hen te verkleuteren, hen te minachten, en hen ervan te beschuldigen de oorzaak te zijn van de stijgende curves die op zowat het hele Noordelijk halfrond actueel te zien zijn.