Een topaflevering van "De wereld van Sofie" van Sofie Lemaire deze ochtend over "luchtkastelen".
Probeer te luisteren vanuit de kritiek op de coronacrisis. Er zit een verhaal in hoe Elizabeth Holmes er in geslaagd is om een miljardenbedrijf op te zetten met een geschatte waarde van 9 miljard dollar.
Dat bedrijf werd opgezet met het doel een medische test te maken waarbij met één druppel bloed, alle ziekten zouden kunnen worden gedetecteerd. Een aantrekkelijke gedachte die iedereen wel graag zou willen. Maar een simplistische gedachte in een complexe materie. Een gedachte die uitgaat van een mechanistisch wereldbeeld. Een beeld dat we alles kunnen controleren, ook ingewikkelde ziekten.
De hele wetenschappelijke wereld en de politiek en de economische wereld zijn in het verhaal meegegaan. Zowat kritiekloos. Immers had ze personeel van Apple gerecruteerd en zaten er in de raad van bestuur een paar kleppers, waaronder Henry Kissinger maar liefst. Ze was gevierd o.a. door Bill Clinton. Indrukwekkend allemaal, dus wie zou daaraan durven twijfelen.
Om dat allemaal mogelijk te maken worden werknemers die kritiek hebben tot de orde geroepen. Er heerst een streng angstklimaat, m.i.v. bedreigingen tot vervolging, bij een negatief woord. Wie niet meewil met het narratief van het bedrijf wordt gewoon uitgelachen. De sociale druk is overal zeer groot om met alle neuzen in dezelfde richting te geloven in het product. 9 miljard dollar groot is deze sociale druk.
Omdat de test maar niet wil lukken, wordt de goede werking van de test voorgesteld maar achter de schermen staan er machines die veel meer bloed analyseren omdat het gewoon niet gelukt is om met één druppel alle tests te doen. Dat is een frauduleus proces dat langzaam groeit. Men probeert de zaak te redden en gaat hoe langer hoe verder met gekke praktijken. De onderzoekers en de organisastie zitten vast in een doodlopende straat. Zij slagen er niet in dat te erkennen omdat ze daardoor zware schade dreigen te leiden, en gaan steeds verder om de "goede zaak" te redden. In de hoop dat het toch nog goed komt. Terwijl men dat punt eigenlijk al lang voorbij is.
Een constante in fraudulerende organisaties. Er zijn geen raden van bestuur die even gaan samenzitten om na te denken welke fraude er zou kunnen worden gepleegd. Dat groeit gaandeweg. Men zoekt creatieve oplossingen voor problemen, en op een bepaald moment wordt een rode lijn overschreden.
Dergelijke mechanismen beheersen ook de coronacrisis. Wetenschappers met een silovisie die al jarenlang beweren dat de Spaanse griep eraan komt. Die tezelfdertijd beweren dat ze die gaan kunnen beheersen. Dat ze zelfs de griep uit de wereld kunnen helpen. Met wiskundige modellen en allerlei simplistische middelen, zoals mondmaskers. Bijgestaan door ronkende namen in de internationale politiek en door ronkende namen uit het bedrijfsleven.
Het kan toch niet dat zij zich allemaal vergissen? Wie niet past in het narratief wordt uitgelachen, in angst gebracht en aan de deur gezet bij kritiek.
Opvallend ook: in de medische wereld waarin iedereen de neiging heeft om te geloven in simpele oplossingen. In de uitzending komt ook een boeiend stuk met een Nederlandse wetenschapper die zijn onderzoek vervalste. Hij zegt o.a. dat hij dat doet uit angst voor de realiteit. Als we een eenvoudig model kunnen maken van de wereld, dan wordt die angst vervangen door rust. Een niet te onderschatten psychologische driver van dergelijke gevaarlijke verleiders als een simpele oplossing voor een dodelijk virus.
Er zijn 9 miljard redenen die verklaren hoe de wereld totaal niet werkende maatregelen heeft gehanteerd om corona te trachten te bestrijden. Terwijl intussen een pak collaterale doden en schade werd aangericht. Wie weet gaat de VRT ooit wel eens een parallel trekken tussen wat er is gebeurd in de coronacrisis, en wat hier werd gebracht door Sofie.